De generaal

De Bagijnestraat in Den Haag is een klein, onopvallend straatje achter het gebouw van de Tweede Kamer. Tussen grote gele containers van bouwbedrijf Heijmans is hier de ingang van 'de bunker', het Operatiecentrum van het Ministerie van Defensie. Eerder was het twee etages diep en kernbombestendig onder de grond gevestigd, maar dat mocht niet langer van de Arbowetgeving, want er zaten geen ramen in. Zoiets kan alleen in ons land. Om naar binnen te mogen moet een identiteitsbewijs worden getoond en je gsm wordt opgeborgen in een kluisje. De bunker zelf is niet heel indrukwekkend meer. Een vergaderzaal met tafel in U-vorm en wat losse stoelen daaromheen. Een digitaal bord dat de actuele tijd toont in plaatsen als Khartoum, Goa en Kabul. Een aparte deur die toegang geeft tot een ruimte van waaruit de audiovisuele techniek wordt bediend. Die techniek hapert wat, aan het begin van de bijeenkomst. Defensie moet bezuinigen.
Commandant der strijdkrachten Peter van Uhm heeft geen AV-ondersteuning nodig. Aan ons clubje van speechschrijvers geeft hij een toelichting op zijn succesvolle bijdrage aan TEDx Amsterdam, eind 2011. Inmiddels is het filmpje van zijn speech op internet al bijna een miljoen keer bekeken. Het toont de kracht van een sterk en persoonlijk verhaal en onderstreept het belang van gedegen voorbereiding op een toespraak of presentatie. Van Uhm heeft twee brainstormsessies gehad met zijn inmiddels prijswinnende speechschrijfster over de inhoud. Daarna heeft hij de presentatie ervan stevig gerepeteerd. Hij schuwt het theatereffect niet bij zijn toespraken. De impact van het geweer op het podium is zorgvuldig afgewogen. En hij heeft bewust gekeken naar de wijze waarop het verhaal op internet overkomt. Niet te veel gesticuleren met zijn handen, wat hij normaal wel doet. In de zaal zaten immers een paar honderd mensen, op internet een miljoen. Zo hoort het.
Ook de grote tragedie uit zijn eigen leven wordt tijdens zijn verhaal aan ons niet geschuwd. Hij bezoekt alle ouders van in Afghanistan gesneuvelde militairen zelf, met zijn vrouw. Gewone mensen overlijden, soldaten sneuvelen. Een droevig maar mooi woord, zegt Van Uhm. Ook na afloop neemt hij ruim tijd voor een persoonlijke toelichting aan de toehoorders, terwijl hij een blikje cola verorbert. Uiteindelijk maant zijn vrouwelijke adjudant, ook in uitbundig versierd uniform, hem tot vertrek.
Van Uhm gaat eind juni met pensioen, 57 jaar oud. Na veertig jaar moet hij dan voor het eerst nadenken wat hij zal aantrekken. Hij gaat voorlopig niks doen, zegt hij. Tijd inhalen die hij zijn vrouw en dochter verschuldigd is. Begrijpelijk, maar jammer. Een speech van de generaal zelf, daar kan geen dure wervingscampagne van defensie tegen op. De sprekersbureaus hebben hem vast al op de korrel.