Ping ping

Heerlijk zonnig weer met Pasen. Lekker in de tuin tijd voor het doorbladeren van de post. Daarbij zit ook de MT500, de jaarlijkse bijlage van Management Team met de 500 Nederlandse ondernemingen met het beste imago, de top 20 beste bestuurders en zo nog wat ranglijsten. 'Philips op 1', staat er op het omslag. En inderdaad bleek de elektronicagigant ook in 2010 weer de onderneming met het beste imago. De recent vertrokken topman van Philips, Gerard Kleisterlee, staat op plek 4 bij de beste bestuurders; in de vorige editie was hij nog nummer 1.
Kleisterlee werkte 37 jaar bij Philips, waarvan de laatste tien jaar als CEO. Je kunt hem dus moeilijk een ondernemer noemen, al omschrijven topmannen zichzelf wel graag zo. Richard Branson, Hans Breukhoven, Jaap Blokker: dat zijn ondernemers. Kleisterlee niet. Maar als Philips-baas werd hij bewierookt om zijn degelijke koers, zijn lange termijnvisie en zijn krachtige leiderschap. Hij ontving een eredoctoraat in Leuven en kreeg van Fortune Magazine de titel 'European Business Man of the Year. Bij zijn vertrek eind maart kreeg hij van minister Verhagen ook nog een hoge koninklijke onderscheiding op zijn pak geprikt.
Opmerkelijk allemaal, als je bedenkt dat Neerlands' trots onder zijn regie alleen maar kleiner werd en kromp naar de omvang die het concern in 1983 had. In 2000 had Philips een omzet van bijna 38 miljard euro en 219.000 medewerkers. Tien jaar later is daarvan nog 25 miljard over en zijn honderdduizend mensen hun baan kwijtgeraakt. Ondertussen is de koers verlegd naar medische apparatuur en ledverlichting. Goed, ze maken ook nog Senseo-koffiemachines, maar inmiddels drinkt Nederland liever Nespresso. Philips is links en rechts ingehaald door concurrenten die wel weten hoe je de consumentenmarkt moet bedienen met kekke elektronica. Ze heten Apple, Samsung of LG. Binnen drie weken na het vertrek van Kleisterlee neemt zijn opvolger afstand van zijn beleid. De zuchtende tv-divisie gaat meteen de deur uit. En zijn voorganger had ook wel wat meer mogen investeren, aldus de nieuwe baas. Daar gaat de reputatie van de eredoctor. It takes twenty years to build a reputation and five minutes to ruin it, zei beleggingsgoeroe Warren Buffet al eens.

De schrale troost voor Kleisterlee, afgezien van zijn gouden handdruk, heet Ad Scheepbouwer. Ook net vertrokken als topman, maar dan bij KPN. Ook bewierookt om zijn krachtige koers, al had de vakbond wat moeite met zijn salaris, dat 131 keer zo hoog was als dat van de gemiddelde KPN-telefoonmonteur. Ook in tien jaar tijd duizenden medewerkers op straat gezet en het bedrijf vooral kleiner gemaakt. Maar goed, KPN stond destijds echt aan de rand van de afgrond, met dank aan een miljardenvretende UMTS-veiling. Dus daar moest wel iets gebeuren. Jammer alleen dat Scheepbouwer kort voor de eindstreep een beetje heeft zitten slapen. Het zou voor een telecombedrijf toch niet als een donderslag bij heldere hemel mogen komen dat klanten inmiddels liever pingen, twitteren, Whatsappen of Facebooken dan lekker duur bellen of sms-en? Die kostbare UMTS-veiling van tien jaar terug ging toch al over het kunnen meedoen met mobiel internet?
Misschien had KPN wat vaker op een schoolplein moeten rondkijken. Heel de middelbare school loopt inmiddels met een smartphone, bij voorkeur een BlackBerry. Is dat vanwege de grote display en de eindeloze hoeveelheid apps in de appstore? Zeker niet, de BlackBerry is in veel opzichten bagger vergeleken met een iPhone of een Samsung Galaxy. Maar tikken gaat perfect op het querty-toetsenbord van de BB. En dat is het enige dat telt voor scholieren die geen geld hebben voor dure sms-berichten of telefoontjes. Ik heb twee dochters in die leeftijd. Beltegoed hebben ze nooit, dat is meteen op. Maar pingen kan wel, net als twitteren of het bijwerken van je Hyves of je wall op Facebook. En dat doen scholieren dus ook allemaal, gratizzz. Geniet er nog maar even van kids, ongetwijfeld zal KPN onder de nieuwe topman Eelco Blok zorgen dat ook daarvoor meer moet worden betaald. Ondertussen stuurt Blok, in lijn met het beleid van zijn voorganger, meteen vijfduizend mensen naar huis. Hun werk kan goedkoper worden gedaan in India. Heel KPN had de snelle overstap naar Ping en Whatsapp niet zien aankomen en dus kan het niet anders, sorry. Opmerkelijk, zeker als je leest dat Scheepbouwer zelf een fan was van de BlackBerry, omdat hij daar zo lekker mee kon pingen met zijn dochter. Vernieuwing in de telecom begint op het schoolplein. En je kunt als onderneming niet meer even een schooljaartje niet opletten.